Zepsuta teoria okien

Broken Window Theory - teoria sformułowana przez Jamesa Wilsona i George'a Kellinga w 1982 roku. Zgodnie z tą teorią, jeśli ktoś złamie szybę w domu i nikt nie włoży nowego szkła, wkrótce nie będzie w tym domu ani jednego okna, a wtedy rozpocznie się grabież. Innymi słowy, wyraźne oznaki nieporządku i nieprzestrzegania przez osoby z przyjętymi normami zachowania prowokują innych do zapominania o zasadach również. W wyniku powstałej reakcji łańcuchowej „przyzwoity” obszar miejski może szybko przekształcić się w szambo, w którym ludzie boją się wyjść.

Teoria znalazła szerokie zastosowanie w praktyce - najpierw w Nowym Jorku, a następnie w wielu innych miastach w USA, Europie, Południowej Afryce, Indonezji itp. Ostrożnie monitorując czystość ulic i mycie graffiti ze ścian, władze Nowego Jorku nie tylko nauczyli obywateli zachowywać się bardziej kulturalnie, ale także osiągnęli znaczną redukcję przestępczości w mieście.

Weryfikacja eksperymentalna:
Socjologowie z Uniwersytetu w Groningen (Holandia) przeprowadzili sześć eksperymentów, aby zweryfikować prawdziwość teorii łamanych okien

Eksperyment 1

Pierwszy eksperyment przeprowadzono na ulicy, na której znajduje się wiele sklepów, pod ścianą domu, gdzie Groningens, idąc na zakupy, parkują swoje rowery. Ta ściana była jasnym, rzucającym się w oczy znakiem, zabraniającym ciągnięcia po ścianach. Początkowo ściana była czysta. Eksperymentujący wisieli na kierownicy każdego roweru (było 77 rowerów ogółem) z napisem „Życzymy Wam wszystkiego najlepszego z okazji świąt!” oraz logo nieistniejącego sklepu z artykułami sportowymi. Ukrywając się w ustronnym zakątku, naukowcy zaczęli obserwować działania rowerzystów. Na ulicy nie było urn wyborczych, więc osoba mogła albo rzucić kawałek papieru na ziemię, albo zawiesić go na innym rowerze, albo zabrać go ze sobą, aby wyrzucić go później. Dwie pierwsze opcje uznano za naruszenie przyjętych norm, trzecią za ich zgodność..
Z 77 rowerzystów tylko 25 (33%) zachowało się w sposób niecywilizowany. Następnie eksperyment powtórzono z taką samą pogodą io tej samej porze dnia, uprzednio gruntując ścianę pustymi rysunkami. Tym razem pozbywamy się 53 osób z 77 (69%). Ujawniona różnica ma wysoki stopień istotności statystycznej. Naruszenie zakazu malowania ścian okazało się zatem poważną zachętą, która prowokuje ludzi do łamania innej ogólnie przyjętej zasady - nie śmiec na ulicach.

Eksperyment 2

Drugim eksperymentem było pokazanie, czy teoria zepsutych okien jest ważna tylko dla ogólnie przyjętych norm, czy też jej wpływ ma zastosowanie również do lokalnych reguł ustanowionych dla konkretnej sytuacji lub miejsca. Naukowcy zablokowali główne wejście do ogrodzenia parkingu samochodowego, które jednak pozostawiło szeroką lukę. Obok wisiał znak „Brak wstępu, obejście 200 metrów w prawo”, a także komunikat „Zabrania się zapinania rowerów do ogrodzenia”. Eksperyment ponownie przeprowadzono w dwóch wersjach: „obserwuje się porządek” i „porządek jest zepsuty”. W pierwszym przypadku cztery rowery stały metr od ogrodzenia, oczywiście nie przymocowane do niego. W drugim przypadku te same rowery przymocowane do ogrodzenia. Z odosobnionego miejsca eksperymentatorzy obserwowali, jak zachowują się obywatele, którzy przyszli po swoje samochody: chodzili po ogrodzeniu lub wspinali się przez dziurę. Wynik okazał się pozytywny: w sytuacji „zamówienie zostało zaobserwowane” tylko 27% właścicieli samochodów przeszło przez dziurę, aw sytuacji „zamówienie zostało zerwane” - 82%.

Eksperyment 3

Trzeci eksperyment przeprowadzono na podziemnym parkingu w pobliżu supermarketu, w którym wisiała duża i dobrze oznakowana reklama „Proszę zwrócić wózki wyjęte ze sklepu”. W sytuacji „rozkaz został zaobserwowany” na parkingu nie było wozów, w sytuacji „zamówienie zostało zerwane” były tam cztery wózki. Naukowcy roztropnie rozmazali swoje pióra olejem opałowym, aby uniemożliwić odwiedzającym korzystanie z nich. Te same papiery zostały dołączone do maszyn, jak w pierwszym eksperymencie. Wynik był taki sam: w pierwszej sytuacji 30% kierowców rzuciło kartkę na ziemię, w drugiej - 58%.

Eksperyment 4

Czwarty eksperyment przypominał pierwszy, z tą różnicą, że oznaki „naruszenia norm przez innych ludzi” nie były teraz wizualne, ale dźwiękowe. W Holandii prawo zabrania używania petard i sztucznych ogni w tygodniach przedświątecznych. Okazało się, że rowerzyści rzadziej rzucają papiery na ziemię, jeśli słyszą odgłos pękających petard..

Doświadczenia 5 i 6

W piątym i szóstym eksperymencie ludzie zostali sprowokowani do drobnej kradzieży. Z skrzynki pocztowej wystawała koperta z przezroczystym oknem, z którego wyraźnie widać było 5 euro. Eksperymentujący śledzili przechodzących ludzi, licząc liczbę kradzieży. W sytuacji „porządku obserwowanego” skrzynka była czysta i nie było śmieci. W sytuacji „zakłóconego porządku” albo pudełko zostało pomalowane bezsensownym graffiti (eksperyment 5), albo dookoła były śmieci (eksperyment 6).
W sytuacji „porządku obserwowanego” tylko 13% przechodniów (spośród 71) przypisało kopertę. Jednak 27% przechodniów ukradło kopertę z malowanego pudełka (z 60), a 25% osób (z 72) sprowokowało kradzież rozproszonych śmieci do kradzieży.